شوره سر - علت‌ها و درمان

شوره سر یکی از مشکلات شایع پوست سر است که باعث پوسته پوسته شدن غیر طبیعی لایه سطحی پوست سر می‌شود. شوره قطعاتی ریز، پولک مانند و تقریباً گرد است که معمولاً روی هم جمع شده و از پوست سر جدا می‌شوند. ابتلا به شوره سر می‌تواند موضعی باشد یا در تمام سر گسترش یابد. هرچند شوره سر مسری نبوده و معمولا مشکلی جدی نیست، اما می‌تواند باعث ناراحتی فرد و کاهش اعتماد به نفس او شود.
شوره سر یک‌ بیماری‌ مزمن‌ است‌ و غالباً‌ مدت‌ها غیرفعال و خاموش باقی‌ می‌ماند. در مرحله‌ فعال‌ بیماری‌، علایم‌ را می‌توان‌ با درمان‌ کنترل‌ کرد. این‌ بیماری‌ باعث‌ ریزش‌ مو نمی‌شود و نقشی در طاسی سر ندارد. ولی دست‌ پاچگی‌ و عدم‌ احساس‌ راحتی‌ در برخوردهای‌ اجتماعی‌ و عفونت‌ باکتریایی‌ ثانویه‌ در نواحی‌ درگیر از عوارض‌ آن هستند.

مکانیسم ایجاد بیماری
در پوست سر بطور طبیعی در اثر لایه لایه شدن طبقه شاخی آن، سلول‌های شاخی قدیمی را از دست داده و لایه‌های جدید سلول‌های شاخی جایگزین آن‌ها می‌شوند. این عمل آهنگ و ریتم طبیعی و مشخصی دارد. اگر آهنگ و سرعت ریزش پوسته‌های طبقه شاخی مو از حالت طبیعی خارج شده و تشدید یا تسریع شود، حالتی به نام شوره سر ایجاد می‌گردد. شوره سر به حدی شایع است که برخی متخصصان آن را امری طبیعی می‌دانند. پس شوره سر در اثر تشدید روند طبیعی جدا شدن سلول‌های خارجی پوست سر به وجود می‌آید و باید نسبت به درمان این عارضه اقدام کرد.



شوره سرچگونه بوجود می‌آید؟
پوست انسان در خارجی‌ترین سطح خود همواره در حال بازسازی سلولی است. سلولهای خارجی‌ترین لایه پوست (اپیدرم) بطور مرتب از بین می‌روند باید با سلول‌های جدید جایگزین شوند. این بازسازی در سراسر پوست بدن وجود دارد ولی هنگامی‌که فرایند مرگ سلولی در پوست سر به هر ‌دلیلی افزایش پیدا کند، حاصل آن به شکل پوسته‌های قابل رویت یا به اصطلاح شوره سر مشهود خواهد بود. درحالت عادی، سلول‌های لایه سطحی پوست به تدریج و به تعداد کم و بصورت جدا از هم فرو می‌ریزند. این سلول‌ها توسط ترشحات پوست سر (عرق وچربی) از پوست جدا شده و با شستشو دفع می‌شوند و لذا جلب توجه نمی‌کنند. ولی اگر تعداد این سلول‌های درحال ریزش بطور غیرطبیعی زیاد شده و با همدیگر به سطح پوست برسند و به یکدیگر چسبندگی داشته باشند جلب توجه کرده و شوره سرآشکار می‌شود. معمولاً پوست سر به دلیل وجود پوست‌های زیاد و رشد قارچ‌ها و باکتری‌های فرصت طلب در بین آن‌ها، تحریک شده و خارش هم بوجود می‌آید که گاهی شدید است. هنگامی که شوره سر حالت آشکار به خود بگیرند و به هر دلیل موجب ناراحتی فرد شود،  باید نسبت به درمان آن اقدام شود.



علل ایجاد شوره سر
عوامل مختلفی می‌توانند موجب بروز یا تشدید شوره سر شوند. شایع‌ترین این عوامل عبارتند از:
- تغذیه نادرست
- هیجان و نگرانی و استرس
- هوای‌ گرم‌ و مرطوب که موجب ترشح بیشتر چربی سر می‌شود.
- هوای سرد و خشک که باعث خشکی پوست می‌شود.
- پوست‌ چرب
- تعریق زیاد
- خستگی‌های بیش از حد روزانه
- کمبود خواب
- واکنش‌های آلرژیک
- استفاده از کلاه‌های تنگ و چسبان
- عدم تعادل هورمون‌ها بخصوص آندروژن‌ها
- مصرف بی‌رویه مواد آرایشی مو
- عدم رعایت نظافت مو و پوست سر و باقی ماندن بقایای صابون و پاک کننده‌ها روی پوست سر
- تحریک پوست در اثر استفاده از محصولات مراقبت از پوست و مو
- افراد دچار مشکلات پوستی همچون اگزما و یا پسوریازیس  نیز در خطر ابتلا به بیماری شوره پوست سر هستند.
- شوره علت میکروارگانیسمی و نیز قارچی می‌تواند داشته باشد. دانشمندان عقیده دارند پوسته‌های ریز روی سر یا همان شوره‌ها توسط قارچ کوچکی که روی پوست سر رشد می‌کند، ایجاد می‌شوند. امروزه، وجود چنین قارچ‌هایی اثبات شده است. قارچ‌ها ابتدا روی پوست سر ساکن می‌شوند و چربی‌های  موجود روی پوست سر را به اسیدهای چرب تجزیه می‌کنند. تجزیه اسیدهای چرب موجب التهاب پوست سر می‌شود که این التهاب باعث می‌شود سلول‌های پوست سر سریع‌تر تقسیم شده و بعد از آن، محیط مناسبی برای رشد قارچ‌ها فراهم شود. یکی از قارچ‌هایی که باعث شوره سر می‌شوند، "مالاسزیا فورفور"  نامیده می‌شود.



انواع شوره سر:
شوره خشک: شوره‌هایی که در موهای خشک ایجاد می‌شود شوره خشک نامیده می‌شود. این شوره‌ها معمولا کوچک و سفید بوده و به پوست سر نمی‌چسبند. پوسته‌ها هنگام شانه زدن مثل برف می‌ریزند. شوره خشک معمولاً مملو از میکروب‌های خیلی ریز است. شوره خشک می‌تواند به علت بعضی از بیماری‌ها ایجاد شده باشد.
شوره چرب: این شوره‌ها از شوره‌های خشک بزرگترند، زیرا به خاطر چرب بودن بهم می‌چسبند. تقریباً سفید رنگ‌اند و به پوست سر می‌چسبند. شوره‌های چرب جایگاه میکرو ارگانیسم‌ها و میکروب‌های دیگری هستند که می‌تواند باعث عفونت پوست سر شوند. این وضعیت همراه با خارش‌های شدید خواهد بود. این نوع شوره‌ها بیشتر سبب ریزش مو می‌شوند زیرا مانع تنفس طبیعی پوست می‌گردند. در حقیقت نوع و ماهیت شوره تفاوتی نمی‌کند و آنچه موجب این نامگذاری می‌شود محیط پوست سر است.

پیشگیری‌ از بروز شوره سر
نمی‌توان‌ از شوره سر پیشگیری‌ قطعی بعمل آورد. اما برای‌ به‌ حداقل‌ رساندن‌ شدت‌ شوره سر می‌توانیم از روش‌های زیر استفاده کنیم:
- اگر پوست سر خارش زیادی داشت، هرگز آنرا با ناخن نخارانید زیرا ممکن است باعث ایجاد عفونت گردد؛ در عوض از نوک انگشتان برای این کار استفاده کنید.
- روزهایی که هوا خیلی سرد، بادی، و یا آفتابی شدید است، اگر می‌خواهید برای مدت زمان طولانی در فضای آزاد باقی بمانید، کلاه نرم و راحتی به سر بگذارید.
- مصرف رنگ مو و محصولات حالت دنده مو که در آنها الکل به کار رفته است را محدود کنید زیرا مصرف الکل سبب خشک شدن موها و پوست سر می‌شود.
- به اندازه کافی از ویتامین‌ها به خصوص ویتامین‌های گروه  B در رژیم غذایی خود استفاده کنید. این ویتامین‌ها از بروز شوره سر جلوگیری می‌کنند.
- برس زدن مرتب موها در درمان شوره سر اهمیت زیادی دارد زیرا سبب می‌شود که جریان خون سریعتر شده و سلول‌ها تغذیه شوند. برای افزایش گردش خون در سر می‌توانید پوست سرتان را با نوک انگشتان خود به صورت دایره‌ای ماساژ دهید. باید از برس‌های ابریشمی و طبیعی و شانه‌های شاخی یا چوبی با نوک دندانه‌های گرد که موجب تحریک و زخم شدن پوست سر نمی‌شوند، استفاده کنید.
- در صورتی که شوره سر در اثر عادات بد غذایی باشد، رعایت رژیم غذایی مناسب برای بهبود آن توصیه می‌شود. پرهیز از خوردن چربی‌های حیوانی، عدم زیاده‌روی در مصرف شیرینی‌ها، شکلات، ‌‌آجیل، ‌غذاهای سرخ شده و پر ادویه و غذاهایی که روی آنها فرایندهایی انجام گرفته (مثل انواع کنسروها و قهوه غلیظ)، سلامت را به پوست سر باز می‌گرداند. خوردن سبزی‌ها و میوه‌ها و مواد پروتئین‌دار تازه به مقدار فراوان برای درمان شوره سر توصیه می‌شود. غذاهایی که ویتامینهای A ، E، B و پروتئین به حد کافی دارند، از پیدایش شوره سر جلوگیری می‌کنند.

درمان شوره سر چگونه است؟
شوره سر عموما قابل کنترل است اما درمان آن نیاز به صبر و مداومت دارد. عموما شستن روزانه سر با شامپو‌های معمولی می‌تواند به درمان انواع ملایم شوره کمک نماید. اگر این شامپوها در درمان شوره سر موثر نبود، می‌توانید با استفاده از شامپوهای مخصوص شوره سر ، اقدام به درمان شوره نمایید. توجه کنید که شامپوهای ضد شوره همه شبیه هم نبوده و ممکن است بعضی از آنها برای شما مناسب نباشند، اگر موقع استفاده از این شامپوها دچار خارش، سوزش و یا سرخی شدید پوست سرشدید، دیگر از آن استفاده نکنید و شامپوی مناسب دیگری انتخاب نمایید. شامپوهای ضدشوره براساس مواد دارویی که در آنها موجود است، دسته بندی می‌شوند. این مواد و شامپوها شامل:
- شامپو‌های حاوی پریتیون روی ، این ماده باعث کاهش سرعت تولید قارچ می‌شود.
- سلنیوم سولفاید، این ماده باعث کاهش تولید چربی در پوست سر می‌شود.
- قطران زغال سنگ یا کلتار ، این ماده بصورت طبیعی خاصیت ضدقارچی دارد.
- کتوکونازول، یکی از موثرترین مواد ضدقارچی است. اکثر افرادی که از این ماده استفاده کرده‌اند، از نتیجه آن راضی بوده‌اند.
- اسید سالیسیلیک ، این ماده با نابودکردن سلول‌های پوستی مرده از ابتلا به شوره جلوگیری می‌کند.
- روغن درخت چای، این روغن از درخت استرالیایی چای (Melaleuca alternifolia) گرفته می‌شود. خیلی از شامپوهای امروزی حاوی این ماده هستند. این ماده قرن‌هاست که بعنوان ضدقارچ، آنتی بیوتیک و ضدعفونی کننده استفاده می‌شود.
سعی کنید که شامپوی ضدشوره‌ای انتخاب کنید که حاوی حداقل یکی از مواد بالا باشد. در هنگام انتخاب شامپو، توجه به این نکته ضروری است که شامپو باید آنقدر قوی باشد که بتواند در کوتاهترین زمان شوره را درمان نماید و در عین حال آنقدر ملایم باشد که موجب تحریک پوست سر و بروز مشکلات بیشتر برای پوست و مو نشود.

محصولات ضد شوره موی فیتو
فیتو اولین و شناخته شده‌ترین برند مراقبت از موی فرانسوی می‌باشد که در سال 1946 توسط آقای پاتریک آلس بنیان گذاشته شد. در ساخت محصولات فیتو از 98% مواد طبیعی و گیاهی استفاده می‌شود. برای اطمینان از سلامتی، کیفیت و کارایی محصولات فیتو، استاندارد‌های مدرن و پیشرفته ای رعایت می‌شود.
شعار فیتو «سلامتی و زیبایی موها از طریق گیاهان» است. فیتو دارای گستره وسیعی از محصولات مراقبت از مو و پوست سر است. بطوریکه هرکس با هر نوع مو و هر نوع مشکلی که در زمینه مو و پوست سر دارد، می‌تواند راه حل مناسب خودش را در میان محصولات فیتو پیدا کند. با توجه به موضوع این مقاله که در مورد شوره پوست سر و درمان آن می‌باشد، تنها به محصولات فیتو برای درمان شوره سر اشاره شده است. برای اطلاع از سایر محصولات فیتو و دستور استفاده از آن‌ها، می‌توانید به سایت فیتو به آدرس www.phyto.ir و یا www.phyto.fr و نیز بروشورهای فیتو که به رایگان در کلیه داروخانه‌ها و فروشگاه‌های بهداشتی آرایشی در دسترس می‌باشند، مراجعه فرمایید.



محصولات فیتو برای درمان شوره سر
1. شامپوی فیتئول اینتنس (Phyteol Intense):
این محصول برای درمان شوره سر حاد و پوست سر شوره دار و خارش دار مورد استفاده می‌باشد. فیتول اینتنس در فرمولاسیون خود دارای  ترکیباتی است که شوره سر را کنترل نموده و پس از طی کامل دوره درمان باعث کاهش شوره سر به مقدار چشمگیری می‌شود. این اثرات در بررسی‌های بالینی به اثبات رسیده اند.


ترکیبات موجود در این محصول عبارتند از:
- Ichthyol®  ماده انحصاری ضدقارچ
- سالیسیلیک اسید: ماده از بین برنده قارچ‌های تولید کننده شوره سر
- Piroctane Olamine  جلوگیری کننده از رشد قارچ‌ها و مخمرها و تنظیم کننده اکوسیستم پوست سر.
- عصاره زانتوکسیلوم : این ماده از نوعی سرخس استخراج می‌شود و به محض استفاده باعث از بین رفتن تحریک پذیری پوست سر شده و دارای خاصیت مرطوب کنندگی و آرامش بخشی به پوست سر است.
- عصاره برگ بید: این ترکیب خاصیت آنتی اکسیدانی داشته و از رشد باکتری‌ها روی پوست سر جلوگیری می‌نماید. درصد غلظت این ماده در محصول 35% است.

نحوه استفاده: شامپوی فیتئول اینتنس را به مدت یک ماه و هفته‌ای 2 تا 3 بار استفاده نمایید. در هر بار مصرف اجازه دهید شامپو به مدت 3 الی 4 دقیقه روی پوست سرتان باقی بماند.

74٪  کاهش میزان شوره و 96% کاهش تحریک پذیری پوست از نتایج بالینی استفاده از این شامپو می‌باشد.

2. شامپوی فیتئول  Phyteol:
این محصول برای تنظیم و کاهش شوره مورد استفاده می‌باشد. فیتئول در فرمولاسیون خود دارای  ترکیباتی است که شوره سر را کنترل نموده و پس از استفاده در مدت زمان تعیین شده، باعث کاهش شوره سر به مقدار چشمگیر و حتی حذف آن می‌شود. این اثرات در بررسی‌های بالینی به اثبات رسیده اند.

ترکیبات موجود در این محصول عبارتند از:
- سالیسیلیک اسید: ماده از بین برنده قارچ‌های تولید کننده شوره سر (درصد این ماده در ترکیب فیتئول از فیتئول اینتنس کمتر است).
- Piroctane Olamine  -  جلوگیری کننده رشد قارچ‌ها و مخمرها و تنظیم کننده اکوسیستم پوست سر.
- عصاره زانتوکسیلوم : این ماده از نوعی سرخس استخراج می‌شود و به محض استفاده باعث از بین رفتن تحریک پذیری پوست سر شده و دارای خاصیت مرطوب کنندگی و آرامش بخشی به پوست سر است.
- عصاره برگ بید: این ترکیب خاصیت آنتی اکسیدانی داشته و از رشد باکتری‌ها و آزاردهنده‌های خارجی جلوگیری می‌کند. درصد حضور این ماده در محصول 48% است.
- پیش سازهای ویتامین B5:  این مواد موجب نرم شدن و براق شدن موها می‌شوند.

نحوه استفاده: شامپوی فیتئول را هفته‌ای 3 بار استفاده نمایید. در هر بار مصرف اجازه دهید شامپو به مدت 2 دقیقه روی پوست سرتان باقی بماند.

3. لوسیون Phyteol
این محصول برای از بین بردن شوره‌های مقاوم به درمان توصیه می‌شود. 98% ترکیبات آن طبیعی و گیاهی بوده و این ترکیبات دارای اثرات فوری و دراز مدت می‌باشند.

ترکیبات موجود در این محصول عبارتند از:
- Piroctane Olamine:  جلوگیری کننده رشد قارچ‌ها و مخمرها و تنظیم کننده اکوسیستم پوست سر.
- عصاره زانتوکسیلوم : این ماده از نوعی سرخس استخراج می‌شود و به محض استفاده باعث از بین رفتن تحریک پذیری پوست سر شده و دارای خاصیت مرطوب کنندگی و آرامش بخشی به پوست سر است.
- عصاره Celadine : این ماده با خارج کردن مواد غذایی از دسترس قارچ مانع از پوسته سازی بیش از اندازه می‌شود. به عبارتی تولید کراتینوسایت‌های پوست سر با کمک این ماده کنترل می‌شود.
- روغن Cade wood : این ماده خاصیت پاک کنندگی دارد.
- ویتامین B6 : این ماده مانع از ترشح چربی اضافه روی پوست سر می‌شود.

نحوه استفاده: لوسیون فیتئول را روی پوست سر مرطوب و تمیز استفاده نموده و ماساژ دهید. نیازی به آبکشی نیست و روزانه باید استفاده گردد. برای جلوگیری از بازگشت و عود شوره سر توصیه می‌شود همزمان از شامپوهای ضدشوره فیتو نیز استفاده شود.

 91٪  کاهش شوره سر، 87% تنظیم و کنترل تحریکات پوست سر و 80% عدم بازگشت شوره از نتایج بالینی استفاده از این لوسیون می‌باشد.