سبوس برنج

سبوس برنج عبارت است از پوسته خارجی، جنین، لایه آلرون و سلول‌های خارجی چسبیده به آندوسپرم نشاسته‌ای دانه برنج، اوریزاساتیوا از خانواده گرامینه است. اوریزا در زبان یونانی به معنای برنج و ساتیوا در لاتین به معنای کشت‌شده است. برنج یکی از غذاهای اصلی مردم آسیاست و به مقادیر زیاد در ایران، چین، هندوستان، ژاپن، تایلند، فیلیپین و کشت می‌گردد. پوست برنج را به‌وسیله آسیاب‌های سنگی جدا می‌کنند و سپس برنج به‌دست‌آمده را که برنج قهوه‌ای نامیده می‌شود، پوست می‌کنند و برنج سفید شده را به دست می‌آورند که مصرف غذایی دارد و سبوس محصول فرعی آن است.
عصاره سبوس برنج عبارت است از عصاره آبی الکلی سبوس برنج که هر میلی‌لیتر از این عصاره نباید کمتر از ۶۰ میکروگرم ویتامین B1 که معادل ۵/۱۴ گرم سبوس برنج است، باشد. مقدار مصرف آن ۸ میلی‌لیتر است. از سبوس برنج روغنی به دست می‌آید که به روغن سبوس برنج ۱ موسوم است و استخراج آن از سبوس، معمولاً با استفاده از حلال‌ها صورت می‌گیرد. ضمناً باید در نظر داشت که در سبوس برنج نوعی لیپاز فعال وجود دارد که باعث می‌گردد مقدار درصد اسیدهای چرب آزاد را در آن افزایش دهد. روغن سبوس برنج دارای ۱۵–۲۰ درصد از اسیدهای چرب اشباع‌شده و ۸۰ تا ۸۵ درصد از نوع اشباع‌نشده به شرح زیر است.
روغن سبوس برنج، به رنگ زرد طلایی است و به‌سختی، رنگ سفید و روشن پیدا می‌کند و از مشخصات این روغن آن است که تحت اثر گرما تا حرارت ۱۶۰ درجه، فاسد نمی‌شود. روغن سبوس برنج حاوی ویتامین‌های B و E است که باعث تقویت موی سر می‌گردد و رطوبت پوست و موی سر را حفظ می‌کند. روغن سبوس برنج دارای مواد ضد اکسیدان مانند توکوفرول ۲ است که در هگزان و حلال‌های دیگر مواد روغنی، حل می‌شود. روغن سبوس برنج، در تهیه صابون، شامپو و فراورده‌های آرایشی و بهداشتی مورداستفاده قرار می‌گیرد مشروط بر آن‌که مقدار اسیدهای چرب آزاد آن کم باشد یعنی لیپاز فعال و موجود در آن، کاملاً به صورتی غیرفعال درآمده باشد. عصاره سبوس برنج با تشکیل یک‌لایه بر روی پوست بعد از شستشو از خشک شدن پوست جلوگیری کرده و از پوست محافظت می‌کند.
در ژاپن، مدت‌ها از سبوس برنج برای اعمال آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شد. چون‌که سبوس برنج رطوبت را در خود حفظ می‌کند و پوست را روشن کرده و از اثر صاف کنندگی پوست برخوردار است.
از عصاره طبیعی سبوس برنج در ساخت کرم‌های پوستی استفاده می‌کنند تا خشکی پوست و ترک‌خوردگی سر آرنج، زانوها، پاشنه پا، دست‌ها و نقاط دیگر بدن را رفع نماید.
استفاده از عصاره سبوس برنج تأثیرات مختلفی روی پوست بدن دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
رطوبت دهی به پوست و جلوگیری از ترک‌خوردگی. نرم کردن پوست به‌طوری‌که همیشه حالت مرطوب داشته باشد. زدودن اکسیژن فعال از سطح پوست به‌منظور جلوگیری از تشکیل پروکسید چربی. اینوسیتول به‌عنوان یکی از اعضای خانواده ویتامین B، رشد سلول‌های پوستی را افزایش می‌دهد. آریزانول مانع از پیری پوست شده و اشعه ماورای بنفش خورشید را جذب می‌کند. آریزانول گردش خون را بهبود بخشیده، ترشحات پوستی را افزایش داده و سلول‌های مرده پوست را از بین می‌برد. اسید فیتیک رشد سلول‌های پوستی را تحریک کرده و به عملکرد پوست کمک می‌کند و سلامت پوست را افزایش می‌دهد.

نام فارسی گیاه: سبوس برنج
نام انگلیسی گیاه: GAMMA ORYZANOL (RICE BRAN OIL)
نام علمی گیاه:

کاربرد: کاندیشنر فیتوکراتین